پایگاه اطلاع رسانی خاروانا :

جغرافیای تاریخی شهرستان ورزقان:

این شهرستان سابقاً از بخش‌های شهرستان اهر و یکی از پهناورترین بخش­های آذربایجان­شرقی بود که در دهه ­ی 60و در تقسیمات جدید کشوری تجزیه و تعداد روستاهای بخش از 300 روستای تابعه به حدود 160روستا کاهش یافت. در تقسیمات مذکور، بخشی از منطقه­ ی دیزمار (دیزمار غربی) به مرکزیت سیه­ رود از ورزقان جدا و به جلفا ملحق شد. دهستان خواجه به بخش ارتقا یافته و به همراه دهستان مواضع­ خان به هریس پیوست. همچنین روستاهای آناخاتون، اسپیران، باباباغی، گلوجه و ... نیز جزو شهرستان ورزقان بودند که از این شهرستان منفک و به شهرستان تبریز الحاق شده ­اند.

شهرستان ورزقان با 2368 کیلومتر مربع وسعت، به دلیل قرار گرفتن در منطقه­ ی زیبای قره­ داغ، دارای مناظر بدیع و بکر طبیعی است که ویژگی‌های خاصی به طبیعت ورزقان بخشیده است. روستای گل‌آخور با آبشاری زیبا،‌ منطقه چیچکلی،‌ دره زیبای سونگون و ییلاقات پیرسقا، مشک عنبر و خاروانا، روستاهای زیبایی چون کرینگان و آستمال، یخچال فصلی زیر صخره­ای کرویق، منطقه­ ی زیبای هفت چشمه و رودخانه­‌های فصلی و دایمی از جمله جاذبه‌های طبیعی بکر و بی‌بدیل آن است.

علاوه بر جاذبه‌های طبیعی آثار ارزشمند تاریخی نظیر مسجد تاریخی خاروانا، امامزاده کبودگنبد، قلعه­ های آغجا قلعه و جوشین، خانه امیر ارشد، کتیبه­ ی سه هزار ساله­ ی سقندل، و صنایع دستی بی‌همتایی چون جوراب­بافی و گلیم‌بافی، این شهرستان را به یکی از قطب‌های گردشگری تبدیل کرده است

آثار تاریخی و دیدنی شهرستان ورزقان:

منطقه زیبای چیچکلی:

در 35 کیلومتری شمال غرب ورزقان قرار گرفته ‌است. در این منطقه کوه‌ها پوشیده از گل و درخت و چمن است و عشایر قره­ داغ در فصل تابستان از آن به عنوان مراتع ییلاقی بهره می­گیرند.

مسجد جامع شهر خاروانا:

این مسجد در مرکز بخش خاروانا در 60 کیلومتری شهر ورزقان واقع شده ‌خدمت این مسجد به سده‌های 6 و 7 هجری قمری می‌رسد و گویا دختر بایندرخان حاکم قره­ داغ که در روستای دوزال ساکن بوده ساخته است(البته در ادامه بحث بیشتر توضیح داده خواهد شد)

خانه­ امیر ارشد:

که در 12 کیلومتری غرب ورزقان در روستای اوخارا واقع شده است. این ساختمان سنگی که به «داش عمارت» مشهور است از بناهای زیبا و منحصر به فرد شهرستان ورزقان است. خانه امیر ارشد با بهره­ گیری از شیوه­ ی معماری تاریخی منطقه و سبک ویژه­ ی ابنیه قاجاری طراحی و ساخته شده است تا نمایانگر تفکرات و باور ها و نحوه زندگی مردم منطقه باشد.بنای داش ساختمان که در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری توسط مهندس کرسنسکی مهندس و معمار خوش نام روس ساخته شده است طی سال­های گذشته توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مورد مرمت قرار گرفته است تا این یادگار تاریخی که بخشی از شناسنامه هویتی مردم منطقه را به وجود آورده، از دستبرد زمان و آسیب­ های طبیعی در امان بماند.ساختمان این خانه در دو طبقه است که سقف طبقه همکف آجری با طاق­های آهنگ متقاطع و سقف طبقه اول چوبی است، ساختمان دارای دو بال در جانبین شمالی و جنوبی و ایوانی در سمت غربی است و بدنه ساختمان سنگی می­باشد. وسعت آن 1100 متر مربع است.........ادامه دارد